၁။ လုမၺိနီဟု-မည္ျပဳသညာ

     ဤေနရာကား-တို ့ဘုရားေလာင္း

     သူေတာ္ေကာင္းအား-ေမြးဖြားခဲ့ရာ

     မွန္လွတာမို ့-ဦးခိုက္စို ့ေလ

     သံေ၀ဇနိယ တစ္ဌာန။

၂။ဗုဒၶဂယာ-အနီးမွာကား

    မဟာေဗာဓိ-မည္ရွိေညာင္ပင္

    ပင္ေျခတြင္၌-ပလႅင္ေဗြနန္း 

ဤစခန္း၀ယ္-တက္လွမ္းဗုဒၶ

  ပြင့္ခဲ့ရမို ့-ဦးခိုက္စို ့ေလ

  သံေ၀ဇနိယ ႏွစ္ဌာန။

၃။ မိဂဒါ၀ုန္-ဤရိပ္ျမံဳကား

   လႊမ္းျခံဳဓမၼ-တို ့ဗုဒၶသည္

     ပဥၥ၀ဂၢီ-ငါးမည္ေထရ

     ဦးဆံုးစ၍-ဓမၼေရေအး

  အျမိဳက္ေဆးကို-တိုက္ေကြ်းခဲ့ရာ
 မွန္လွတာမို-ဦးခုိက္စို ့ေလ

     သံေ၀ဇနိယ-သံုးဌာန။

၄။ကုသိနာရံု-ရဂံုသာေမာ

    အင္ၾကင္းေတာကား-ဘုရားျမတ္စြာ

    စိေႏၱယ်ာ၏-ပရိနိဗၺာန္

    ၀င္စံၾကြခ်ီ-ခ်ဳပ္ျငိမ္းသည္မွာ

ဤေနရာမို ့-ဦးခိုက္စို ့ေလ

  သံေ၀ဇနိယ ေလးဌာန။

၅။သံေ၀ဇနိယ-ေလးဌာနအား

    ဦးညြတ္တြားက-မလားအပါယ္

    ထက္ျပည္နတ္ရြာ-ေရာက္နုိင္တာေၾကာင့္

    ပူဇာရဟ-ဂုဏ္မွန္းဆ၍

   ဦးခ်ရုိက်ိဳး-ကြ်န္ရွိခိုးသည္

  ေကာင္းက်ိဳးခပ္သိမ္း ၾကြယ္ေစေသာ္။

   

  

 

 

ေနဧ။္အလင္း၊ထြန္းပျခင္းကား
ေန ့ခင္း၌သာ၊ေတာက္ပပါဧ။္ ။

လမင္းစႏၵာ၊ေရာင္ရွိန္၀ါကား
ညခါ၌္သာ၊ေတာက္ပပါဧ။္ ၊

ဘုရင္ဆိုတာ၊မင္းတန္ဆာႏွင္.
ဆင္ကာျမန္းမွ၊ေတာက္ပပါဧ။္ ၊

အာသေ၀ါကြာ၊ရဟႏၱာကား
စ်န္မွာစီး၀င္၊ခ်ိန္ခါတြင္မွ
ေတာက္ပပါဧ။္ ။

သစၥာေလးပါး၊ျမတ္တရားကုိ
ပိုင္းျခားထင္ထင္၊သိျမင္ေပလတ္
ဗုဒၶျမတ္စြာ၊စိေႏၱယ်ာကား
အခါမယြင္း၊ျပိ ုင္ဘက္ကင္းေအာင္
အလင္းေဆာင္သည္၊
ဂုဏ္ေျပာင္ေတာက္ပ၊
၀ႏၵာမ .....။

ခုေခတ္ခ်ိန္ခါ၊ဤကမၻာ၀ယ္
ပညာႏွလံုး၊စြမ္းကုန္သံုး၍
စည္းရုံးသိမ္းသြင္း၊ျပိဳင္ဆိုင္ျခင္းျပဳ
အနုိင္လုကါ၊ယွဥ္ရတာမို ့
ပညာရွာေဖြ၊တို.တေတြသည္
ၾကိဳးစားရွာေဖြ-သင္.ေသာေၾကာင္ ့..........။

ဘာသႏၱရ၊ဟူသမွ်ကုိ
အခြင္ ့ရခိုက္၊လံု ့လစိုက္၍
နိုက္နိုက္ခ်ြတ္ခ် ြတ္၊တတ္အပ္သင္ ့ေပ
လူသားေတြသည္
ေထြေထြစိစစ္တတ္ေသာေၾကာင္..........။

ဗုဒၶျမတ္စြာ၊သာသနာကို
ေရာင္၀ါထြန္းဖို.၊ၾကိဳးစားစုိ ့ေလ
တို.တေတြသည္
ဗုဒၶသားေတာ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင္...............။

ဗုဒၶေဟာၾကား၊"ဓမၼ"မ်ားကို
တိုင္းျခား,ျပည္စံု၊အကုန္ေ၀ငွ
ျဖန္.ၾကရေအာင္"ဓမၼ" ဟူသည္
ေအးျမျငိမ္းခ်မ္းလွေသာေၾကာင္................။

မဂၤလာဟူေသာစကားလံုးကို ျမန္မာနုိင္ငံေနရာေဒသအႏွံ ့အျပားတြင္က်ယ္က်ယ္ျပန္ ့ျပန္ ့သံုးနွုန္းလ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ေန ့စဥ္ႏွင္.အမွ် ၾကားေန၇မည္ျဖစ္သည္။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၌္လည္းေက်ာင္းတက္ေခါင္းေလာင္းထိုးျပီး၍ ဆရာ၊ဆရာမမ်ားစာသင္ခန္းထဲသို ့၀င္လာသည္နွင့္တစ္ျပိဳင္နက္ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားအားလံုးမွ မတ္တတ္ရပ္၊လက္ပိုက္ကာ အရိုအေသျပဳလ်က္”မဂၤလာပါ ဆရာ၊ဆရာမ”..ဟု သံျပိဳင္နွုတ္ဆက္ေလ့ရွိၾက၏ ။ ထို ့အတူ ဆရာ၊ဆရာမမ်ားကလည္း”မဂၤလာပါ တပည့္တို.” ဟူ၍ျပန္လည္နွတ္ဆက္ၾကသည္မွာ တစ္ေန ့တာစာသင္ခ်ိန္ စတင္ျပီျဖစ္ေၾကာင္းေၾကျငာလိုက္ျခင္းဟုပင္ဆိုရေပမည္။

ထို.အျပင္ေစ်းဆိုင္ခန္းမ်ား၊ဧည့္ခန္းမ်ားမွအစဘတ္စ္ကားမ်ား၏ေခါင္းခန္းမ်ား၊အိမ္နံရံမ်ားအဆံုးလူမ်ားျမင္သာ၊ထင္သာေသာ ေနရာမ်ားတြင္လည္း ”မဂၤလာပါ” ဟူေသာစာတန္းမ်ားကို ဒီဇိုင္းအမ်ိဳးမိ်ဳးျဖင့္ ေရျခယ္၍ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္ကို ေတြ ့ရိွနုိင္ေပသည္။
ဤမွ်သာမကေသး -အလွဴဒါနျပဳလုပ္ၾကရာ၌လည္း” အလွဴေတာ္မဂၤလာ” ဟုလည္းေကာင္း၊လက္ထပ္ထိမ္းျမားရာ၌လည္း ”လက္ထပ္မဂၤလာ” ဟုလည္းေကာင္း၊အိမ္အသစ္ေဆာက္လုပ္ျပီးစိီးေသာအခါ ပရိတ္တရားေတာ္နာယူျခင္းကုိလည္း ”အိမ္သစ္တက္မဂၤလာ” ဟုလည္းေကာင္း၊မဂၤလာ ဟူေသာစကားလံုးကို တျမတ္တနိုး သံုးနံွုးထားသည္ကို ေတြ.ျမင္သိရွိၾကျပီးျဖစ္ေပလိိမ္.မည္။
ေရွးယခင္ ဘုရင္မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္လည္း ”ေခါင္းေဆးမဂၤလာ” ၊ ”အဘိသိက္မဂၤလာ”၊”လယ္ထြန္မဂၤလာ”၊ အစရွိသည္ျဖင့္ မဂၤလာဟူေသာစကားလံုးကို ေတာ္၀င္နန္းသံုး စကားလံုးအျဖစ္ တခမ္းတနား သံုးနွံးခဲ့ေၾကာင္းမွတ္သားခဲ့ရေပသည္။
ျမန္မာလူမ်ိဳးတို ့၏နယ္ပယ္အသိီးသီးတြင္ ”မဂၤလာ” ဟူေသာစကားသည္ အဘယ့္ေၾကာင့္ဤမွ်ေလာက္ လြွမ္းမိုးေနရာယူထားရသနည္းဟူမူကား ဗုဒၶဘာသာနိုင္ငံျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဟုေျဖဆိုျခင္းထက္ ”မဂၤလသုတ္ေတာ္” ၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးေၾကာင့္ ဟုေျဖဆိုရလွ်င္ ပို၍မွန္ကန္တိက်မည္ဟု ထင္မိသည္။ “မဂၤလသုတ္ေတာ္”၏ အနက္အဓိပၸါယ္ဆိုလိုခ်က္မ်ားကုိေသခ်ာစတစ္တက် ေလ.လာသိရွိ၊က်င့္သံုး၊လိုက္နာ၊ေနထိုင္မည္ဆိုလွ်င္ “မဂၤလာ” ဟူေသာစကားလံုး၏ အနွစ္သာရ ရွိမွူ၊ေလးနက္မွဳ၊အဓိပၸါယ္ျပည္.၀မွဳတို ့ကိုခံစားသိရွိလာၾကေပလိမ့္မည္။

ျမန္မာအမ်ားစုသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္အားေလ်ာ္စြာ မဂၤလသုတ္ကုိလည္း ေလ့လာသင္ၾကားဖူးခဲ့ၾကေလ၏။ အဘယ္.ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ေခတ္ကာလမ်ားဆီတုန္းက ျမန္မာနုိင္ငံ၏ပညာေရးစနစ္သည္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား၏လက္ထဲ၌ရွိေနခဲ.ေလသည္။ထိုဗုဒၵဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား၏ ပညာသင္ၾကားေရး အေျခခံသင္ရိုးတြင္လည္း မဂၤလသုတ္သည္ အဓိကေက်ာရိုးမ႑ိဳင္အျဖစ္ တည္ရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ယေန့ေခတ္ ေလာကီစာသင္ေက်ာင္းမ်ား၏ ပညာသင္ၾကားေရး၌ မဂၤလသုတ္ကို သင္ၾကားျခင္းမရွိေသာ္လည္း ထိုစာသင္ေက်ာင္းမ်ား၌ ေတြ ့ေန၇ေသာ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားအေရး သံုးပါးကိုၾကည့္မည္ဆိုပါက (၁)လူမိုက္ကိုမေပါင္းသင္းေရး။(၂)ပညာရွိကိုေပါင္းသင္းေရး။(၃)ပူေဇာ္ထိုက္သူကိုပူေဇာ္ေရး ဆိုသည္တို ့မွာ မဂၤလသုတ္ေတာ္၌လာရွိေသာ အစဆံုးသံုးပါးကိုပင္ညြွန္းဆိုထားျခင္းျဖစ္ေလ၏။ ထိုမဂၤလာသံုးပါးေလာက္ကုိပင္ လုိက္နာက်င့္သံုးမည္ဆိုေစဦးေတာ.၊လုိက္နာက်င့္သံုးသူမွန္သမွ် ပညာသင္ၾကားေရးကိစၥတြင္သာမက အျခားအျခားေသာလုပ္ငန္းကိစၥ မွန္သမွ် ေအာင္ျမင္ျခင္း၊ ၾကီးပြါးခ်မ္းသာျခင္းမ်ားလက္ေတြ ့က်က်ခံစားရရွိေပလိမ့္မည္။

မဂၤလသုတ္နွင့္ပါတ္သက္၍ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၇ဟန္းပညာရွိ၊ လူပညာရွိမ်ားက က်မ္းအေစာင္ေစာင္ ေရးဖဲြ ့ခဲ့ေလ၏၊ ေညာင္ရမ္းေခတ္ ကုန္ခါနီး ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးပိုင္းတြင္ စိႏၱေက်ာ္သူဦးၾသ ေရးသားေသာ က၀ိလကၡဏာသတ္ပံုက်မ္းတြင္ “ မဂၤလသုတ္၊ဆြမ္းတပုတ္၊သမုတ္ဆိုရိုးမွီ” ဟူ၍ စပ္ဆုိထားထားခဲ့ေလ၏၊ မဂၤလသုတ္သင္ၾကားေပးသည့္ ဆရာဘုန္းေတာ္ၾကီးအား ဆြမ္းတစ္ပုတ္ကပ္လွဴသင့္ေၾကာင္း ဆိုရိုးျပဳၾကသည္ဟု အဓိပၸါယ္ရေပ၏၊ ထိုေခတ္အခ်ိန္ကာလ၏ မဂၤလသုတ္ကုိတန္ဖိုးထား သင္ယူခဲ့ၾကပံုမ်ားအား ထင္ဟပ္ေစေသာစာသားျဖစ္ခဲ့သည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၌ပင္ ဆရာေတာ္ဦးဗုဓ္က မဂၤလသုတ္နိႆယကို ေရးသားခဲ့သည္၊မံုေရးြ ေဇတ၀န္ဆရာေတာ္ဆရာေတာ္က မဂၤလသုတ္ပ်ိဳ ့ကုိစပ္ဆိုျပန္သည္။ ကိုလိုနီေခတ္၌လည္း ေနမ်ိဳးမင္းေက်ာ္ေဇယ်ဘြဲ ့ခံ သံေတာ္ဆင့္မင္း ဦးေက်ာ္ေအးက မဂၤလာပ်ိဳ ့ကိုခမ္းခမ္းနားနား ဖြဲ ့ဆိုသီကံုးခဲ့ျပန္၏။ ထို ့အျပင္ယေန ့ေခတ္တြင္လည္း ခ်မ္းေျမ ့ဆရာေတာ္က“ခ်မ္းေျမ့မဂၤလာ သင္စရာ” ဟူေသာအမည္ျဖင့္ ကေလးမ်ားဖတ္ခ်င္စရာေရးသားထားေပ၏၊ စာေရးသူနွင့္စာသင္တိုက္ အတူေနခဲ့ဖူးေသာေနာင္ေတာ္ဦးရာဇိႏၵ (ရေ၀ႏြယ္-အင္းမ)ကလည္း“မဂၤလာအေတြမ်ား”ဟူေသာအမည္ျဖင့္ မဂၤလားတရားမ်ားကို ပံု၀တၳဳေလးမ်ားျဖင့္တန္ဆာဆင္လ်က္ ဖတ္ခ်င္စဖြယ္ ေရးသားသားထားေလ၏၊ ဤသည္တို ့မွာစာေရးသူလက္လွမ္းမွီသမွ်သာရွိေပေသး၏၊ အျခားေသာ လူပညာရွိ၊ရဟန္းပညာရွိ စာဆိုေတာ္မ်ား၏ မဂၤလသုတ္ကို ဖြဲ ့ဆိုထားေသာစာအုပ္မ်ားရွိေပလိမ့္ဦးမည္။ ယေန ့မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား၏၊ အခန္းက႑သည္ ေခတ္ကာလအရ ေမွးမွိန္လာခဲ့ရသည္မွာ မျငင္းသာေသာအခ်က္ျဖစ္ေပသည္။ သို ့ေသာ္ေက်းလက္ေတာရြာ အမ်ားစု၌ကား မဂၤလသုတ္ကို ပို ့ခ်သင္ၾကား၊ရြတ္ဆိုသံမ်ား လွြမ္းမိုးဆဲရွိေနေပေသး၏၊ ျမိဳ ့ျပမ်ားတြင္လည္း Y.M.B.A ကဲ.သို.ေသာ ဘာသာေရးအသင္းဖဲြ ့မ်ားမွ ၾကီးမွဴးက်င္းပေပးေသာ မဂၤလာစာေမးပြဲမ်ားရွိေနျခင္း၊နိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယကအဖြဲ ့မွ ၾကီးမွဴးက်င္းပေပးေသာ ဗုဒၶဘာသာယဥ္ေက်းမွဴးစာေမးပြဲမ်ားရွိေနေသးျခင္းတို ့ေၾကာင့္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား၊ဘုရားတန္ေဆာင္းမ်ား၊ဓမၼာရံုမ်ား၌ မဂၤလသုတ္ပါဠိ၊အနက္၊သံေပါက္၊ပိ်ဳ ့၊လကၤာ၊ကဗ်ာသံမ်ား သဲ့သဲ့ၾကားေနရဆဲရွိေနျခင္းကပင္လွ်င္ျမန္မာျပည္၌ မဂၤလာတရားေတြ ရွင္သန္ေနဆဲ၊ အသက္ဆက္ေနဆဲ ဟု ေျဖဆည္ၾကည္နူးရေပလိမ့္မည္။ “သင္မွသိ၊သိမွက်င့္၊က်င့္မွရ” ဟု ေရွးပညာရွင္မ်ားမိန္ ့ဆိုထားခဲ့သည့္အတိုင္း သိေအာင္သင္ၾကားေလ့လာျပီးသည့္ေနာက္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ဖို ့လည္းလိုပါလိမ့္မည္။သို ့မွသာလွ်င္ ပစၥဳပၸန္၊သံသရာ ႏွစ္ျဖာေသာေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာမ်ားကို ရရွိခံစားနုိင္ေပလိမ့္မည္။ လူ၊နတ္၊ျဗဟၼာ၊သတၱ၀ါတို ့၏ဆရာသခင္၊ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီးသည္ သတၱေလာကဟုဆိုအပ္ေသာ သတၱ၀ါအားလံုး၏ အက်ိဳးစီးပြါးအလို ့ငွါပြင့္ေတာ္မူလာျခင္း ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ မဂၤလသုတ္တရားေတာ္ကုိလည္း သတၱေလာကၾကီး တစ္ခုလံုး မေကာင္းမွဳေဘးအႏၱရာယ္ အေပါင္းမွကင္းစင္လြင့္ေပ်ာက္ပါေစျခင္းအက်ိဳးငွါ ေဟာၾကားျပသဆံုးမေတာ္မူခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပသည္။

ကမၻာေလာကၾကီး၏ မည္သို ့ေသာအရပ္ေဒသမွာပင္ေနရပါေစ၊ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ (၃၈)ပါးေသာမဂၤလာတရားနွင့္အညီ လိုက္နာက်င့္သံုး၊ေနထိုင္မည္ဆိုပါက က်င့္သံုးသူကိုယ္တိုင္ ပစၥဳပၸန္၊သံသရာ ၾကီးပြါးခ်မ္းသာျခင္းမ်ားကုိ မလြဲ၊မေသြ ခံစား၊စံစားရနိုင္ေပသည္။ ထို ့အတူ က်င့္သံုးလိုက္နာသူ၏ ၀န္းက်င္၊အဖြဲ့အစည္းမ်ားသည္လည္း ေအးခ်မ္းသာယာ ေပ်ာ္ရွြင္စရာေကာင္းလာေပလိမ့္မည္။ယေန ့လူသားေတြ ေတာင့္တေမ်ွာ္လင့္ေနေသာ “ျင္ိမ္းခ်မ္းခ်စ္ၾကည္စြာ အတူတကြလက္တဲြေနထိုင္ေရး”ဆိုသည္မွာ မဂၤလာတရားေတာ္နွင့္အညီ က်င့္သံုးေနထိုင္ေရးပင္မဟုတ္ပါေလာ။လူသားတုိင္း မဂၤလာတရားေတာ္ႏွင့္အညီ က်င့္သံုးေနထိုင္မည္ဆိုပါက ေျပာေနသထက္ပင္ လြယ္ကူလွေပ၏၊ ယေန ့က်င့္သံုးေနထိုင္လွ်င္ ယေန ့ပင္ကမၻာေလာကၾကီးျငိမ္းခ်မ္းသာယာလွပျပီး ေနခ်င္စဖြယ္ခ်က္ခ်င္းျဖစ္လာေပလိမ့္မည္။မနက္ဖန္က်င့္သံုးေနထိုင္လွ်င္ မနက္ဖန္မွ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာလွပေပလိမ့္မည္။ယင္းသည္ပင္လွ်င္ တရားဓမၼ၏ သဘာ၀ဓမၼ၊နိယာမဓမၼ၊သိႏၵိဌိက၊အကာလိကဂုဏ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။
ကမၻာေလာကၾကီး ျငိမ္းခ်မ္းသာယာလွပဖို ့ ဤကမၻာေလာကၾကီး၌ ေနထိုင္သူလူသားအားလံုးတြင္ တာ၀န္ရွိေပ၏၊ လူသားအားလံုးမဂၤလာတရားေတာ္နွင့္အညီ က်င့္သံုးေနထိုင္ဖို ့အေရးသည္ ကမၻာေလာကၾကီးသာယာလွပဖို ့အေရးပင္ျဖစ္ေလသည္။
ထို ့ေၾကာင့္ကမၻာေလာကၾကီးကို ျင္ိမ္းခ်မ္းသာယာလွပေစလိုေသာသူမ်ားသည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏မဂၤလာတရားေတာ္မ်ားကို ကမၻာ့လူသားအားလံုးတို ့ထံ လက္ဆင့္ကမ္းျဖန္ ့ေ၀၇ေပလိမ့္မည္။ထိုသို ့လက္ဆင့္ကမ္းျဖန္ ့ေ၀ရာ၌ကား ေစတနာဆႏၵ ျပဌာန္းရံုမွ်ျဖင့္ မလံုေလာက္ေသးေပ။