မဂၤလသုတ္နွင့္ပါတ္သက္၍ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၇ဟန္းပညာရွိ၊ လူပညာရွိမ်ားက က်မ္းအေစာင္ေစာင္ ေရးဖဲြ ့ခဲ့ေလ၏၊ ေညာင္ရမ္းေခတ္ ကုန္ခါနီး ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးပိုင္းတြင္ စိႏၱေက်ာ္သူဦးၾသ ေရးသားေသာ က၀ိလကၡဏာသတ္ပံုက်မ္းတြင္ “ မဂၤလသုတ္၊ဆြမ္းတပုတ္၊သမုတ္ဆိုရိုးမွီ” ဟူ၍ စပ္ဆုိထားထားခဲ့ေလ၏၊ မဂၤလသုတ္သင္ၾကားေပးသည့္ ဆရာဘုန္းေတာ္ၾကီးအား ဆြမ္းတစ္ပုတ္ကပ္လွဴသင့္ေၾကာင္း ဆိုရိုးျပဳၾကသည္ဟု အဓိပၸါယ္ရေပ၏၊ ထိုေခတ္အခ်ိန္ကာလ၏ မဂၤလသုတ္ကုိတန္ဖိုးထား သင္ယူခဲ့ၾကပံုမ်ားအား ထင္ဟပ္ေစေသာစာသားျဖစ္ခဲ့သည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၌ပင္ ဆရာေတာ္ဦးဗုဓ္က မဂၤလသုတ္နိႆယကို ေရးသားခဲ့သည္၊မံုေရးြ ေဇတ၀န္ဆရာေတာ္ဆရာေတာ္က မဂၤလသုတ္ပ်ိဳ ့ကုိစပ္ဆိုျပန္သည္။ ကိုလိုနီေခတ္၌လည္း ေနမ်ိဳးမင္းေက်ာ္ေဇယ်ဘြဲ ့ခံ သံေတာ္ဆင့္မင္း ဦးေက်ာ္ေအးက မဂၤလာပ်ိဳ ့ကိုခမ္းခမ္းနားနား ဖြဲ ့ဆိုသီကံုးခဲ့ျပန္၏။ ထို ့အျပင္ယေန ့ေခတ္တြင္လည္း ခ်မ္းေျမ ့ဆရာေတာ္က“ခ်မ္းေျမ့မဂၤလာ သင္စရာ” ဟူေသာအမည္ျဖင့္ ကေလးမ်ားဖတ္ခ်င္စရာေရးသားထားေပ၏၊ စာေရးသူနွင့္စာသင္တိုက္ အတူေနခဲ့ဖူးေသာေနာင္ေတာ္ဦးရာဇိႏၵ (ရေ၀ႏြယ္-အင္းမ)ကလည္း“မဂၤလာအေတြမ်ား”ဟူေသာအမည္ျဖင့္ မဂၤလားတရားမ်ားကို ပံု၀တၳဳေလးမ်ားျဖင့္တန္ဆာဆင္လ်က္ ဖတ္ခ်င္စဖြယ္ ေရးသားသားထားေလ၏၊ ဤသည္တို ့မွာစာေရးသူလက္လွမ္းမွီသမွ်သာရွိေပေသး၏၊ အျခားေသာ လူပညာရွိ၊ရဟန္းပညာရွိ စာဆိုေတာ္မ်ား၏ မဂၤလသုတ္ကို ဖြဲ ့ဆိုထားေသာစာအုပ္မ်ားရွိေပလိမ့္ဦးမည္။ ယေန ့မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား၏၊ အခန္းက႑သည္ ေခတ္ကာလအရ ေမွးမွိန္လာခဲ့ရသည္မွာ မျငင္းသာေသာအခ်က္ျဖစ္ေပသည္။ သို ့ေသာ္ေက်းလက္ေတာရြာ အမ်ားစု၌ကား မဂၤလသုတ္ကို ပို ့ခ်သင္ၾကား၊ရြတ္ဆိုသံမ်ား လွြမ္းမိုးဆဲရွိေနေပေသး၏၊ ျမိဳ ့ျပမ်ားတြင္လည္း Y.M.B.A ကဲ.သို.ေသာ ဘာသာေရးအသင္းဖဲြ ့မ်ားမွ ၾကီးမွဴးက်င္းပေပးေသာ မဂၤလာစာေမးပြဲမ်ားရွိေနျခင္း၊နိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယကအဖြဲ ့မွ ၾကီးမွဴးက်င္းပေပးေသာ ဗုဒၶဘာသာယဥ္ေက်းမွဴးစာေမးပြဲမ်ားရွိေနေသးျခင္းတို ့ေၾကာင့္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား၊ဘုရားတန္ေဆာင္းမ်ား၊ဓမၼာရံုမ်ား၌ မဂၤလသုတ္ပါဠိ၊အနက္၊သံေပါက္၊ပိ်ဳ ့၊လကၤာ၊ကဗ်ာသံမ်ား သဲ့သဲ့ၾကားေနရဆဲရွိေနျခင္းကပင္လွ်င္ျမန္မာျပည္၌ မဂၤလာတရားေတြ ရွင္သန္ေနဆဲ၊ အသက္ဆက္ေနဆဲ ဟု ေျဖဆည္ၾကည္နူးရေပလိမ့္မည္။ “သင္မွသိ၊သိမွက်င့္၊က်င့္မွရ” ဟု ေရွးပညာရွင္မ်ားမိန္ ့ဆိုထားခဲ့သည့္အတိုင္း သိေအာင္သင္ၾကားေလ့လာျပီးသည့္ေနာက္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ဖို ့လည္းလိုပါလိမ့္မည္။သို ့မွသာလွ်င္ ပစၥဳပၸန္၊သံသရာ ႏွစ္ျဖာေသာေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာမ်ားကို ရရွိခံစားနုိင္ေပလိမ့္မည္။ လူ၊နတ္၊ျဗဟၼာ၊သတၱ၀ါတို ့၏ဆရာသခင္၊ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီးသည္ သတၱေလာကဟုဆိုအပ္ေသာ သတၱ၀ါအားလံုး၏ အက်ိဳးစီးပြါးအလို ့ငွါပြင့္ေတာ္မူလာျခင္း ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ မဂၤလသုတ္တရားေတာ္ကုိလည္း သတၱေလာကၾကီး တစ္ခုလံုး မေကာင္းမွဳေဘးအႏၱရာယ္ အေပါင္းမွကင္းစင္လြင့္ေပ်ာက္ပါေစျခင္းအက်ိဳးငွါ ေဟာၾကားျပသဆံုးမေတာ္မူခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပသည္။
